صندوق درآمد ثابت چیست؟
صندوق‌های درآمد ثابت یکی از ابزارهای سرمایهگذاری با ریسک بسیار پایین در بازار مالی هستند و برای افرادی مناسب هستند که به دنبال بازدهی مطمئن و پایدار هستند. این صندوق‌ها عمدتا منابع خود را در اوراق بدهی دولتی، اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی و سایر ابزارهای کم‌ریسک سرمایهگذاری می‌کنند. هدف اصلی این صندوق‌ها ارائه درآمد ثابت و دوره‌ای به سرمایه‌گذاران است
ساز و کار صندوق های درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت توسط نهادهای مالی و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار مدیریت می‌شوند و ساختار آن‌ها شامل جمع‌آوری منابع مالی از سرمایه‌گذاران و تخصیص آن به اوراق با درآمد ثابت و ابزارهای مالی با ریسک پایین است. سود حاصل از این صندوق ها با توجه به چیزی که در امیدنامه هر صندوق آماده است، قابل برداشت است. از ویژگی‌های مهم سازوکار این صندوق‌ها می‌توان به تعیین نرخ سود (معمولا از قبل مشخص است)، قابلیت نقدشوندگی که به سرمایه‌گذاران امکان فروش واحدهای خود در هر زمان را می‌دهد و تنوع در سرمایهگذاری با استفاده از ترکیب متنوعی از دارایی‌های کم‌ریسک اشاره کرد.
چرا در صندوق درآمد ثابت سرمایه گذاری کنیم؟
صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل سرمایهگذاری بر ابزارهای مالی مطمئن، گزینه‌ای مناسب برای افرادی با درجه تحمل ریسک پایین هستند. این صندوق‌ها با ارائه سود ماهانه یا دوره‌ای، یک منبع قابل اطمینان برای کسب درآمد را فراهم می‌کنند و به حفظ ارزش سرمایه در مقابل تورم کمک می‌کنند. علاوه بر این، مدیریت حرفه‌ای و تخصصی توسط مدیران با تجربه، ریسک سرمایهگذاری را به حداقل می‌رساند و اطمینان بیشتری به سرمایه‌گذاران می‌دهد.
صندوق های درآمد ثابت بهتر است یا سپرده های بانکی؟
برای انتخاب بین صندوق‌های درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی، بررسی معیارهای مختلف اهمیت دارد. صندوق‌های درآمد ثابت معمولا نرخ بازدهی بالاتری نسبت به سپرده‌های بانکی دارند و سود آن‌ها از معافیت مالیاتی برخوردار است، در حالی که سود سپرده‌های بانکی مشمول مالیات می‌شود. همچنین، صندوق‌ها از قابلیت نقدشوندگی بهتری برخوردارند و سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمان واحدهای خود را بفروشند، اما سپرده‌های بانکی معمولا با محدودیت‌هایی همراه هستند. از سوی دیگر، سپرده‌های بانکی به دلیل تحت پوشش بودن بیمه سپرده‌ها، ریسک کمتری دارند و فرآیند سپرده‌گذاری در آن‌ها برای بسیاری از افراد ساده‌تر است.
انواع صندوق درآمد ثابت بر اساس ترکیب دارایی
تمامی صندوق‌های درآمد ثابت عمدتا در اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری می‌کنند، اما ترکیب پرتفوی سرمایهگذاری آن‌ها ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. بر اساس ترکیب دارایی، این صندوق‌ها به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:
صندوق درآمد ثابت نوع اول (عادی)
این نوع از صندوق‌ها بین ۸۵ تا ۱۰۰ درصد از دارایی‌های خود را به سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند. مابقی دارایی‌ها، یعنی حداکثر ۱۵ درصد، می‌تواند در سایر ابزارهای مالی نظیر سهام، حق‌تقدم سهام، صندوق‌های سرمایهگذاری یا اوراق اختیار خرید و فروش سهام سرمایهگذاری شود.
صندوق درآمد ثابت نوع دوم
صندوق‌های نوع دوم حداقل ۹۰ درصد از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری می‌کنند. حداکثر ۱۰ درصد باقی‌مانده می‌تواند به سهام، حق‌تقدم سهام، گواهی سپرده طلا، یا سایر اوراق بهادار بازار سرمایه اختصاص یابد. همچنین، مدیران این صندوق‌ها مجازند تا ۵ درصد از دارایی‌های خود را در واحدهای سایر صندوق‌های سرمایهگذاری سرمایهگذاری کنند. با وجود این، الزام به سرمایهگذاری در سهام و ابزارهای مشابه در این نوع صندوق‌ها برداشته شده است. این تغییر به آن‌ها امکان می‌دهد که در صورت صلاحدید، ۱۰۰ درصد دارایی خود را به اوراق با درآمد ثابت یا سایر ابزارهای کم‌ریسک اختصاص دهند. این ویژگی باعث افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش ریسک سرمایهگذاری در این نوع صندوق‌ها می‌شود.
صندوق درآمد ثابت مختص اوراق دولتی
این صندوق‌ها حداقل ۹۵ درصد از دارایی خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری می‌کنند و شرایط ویژه‌ای برای سرمایهگذاری در اوراق دولتی منتشر شده از سوی دولت یا سایر موسسات دولتی و غیردولتی دارند. ویژگی متمایز این صندوق‌ها این است که هیچ الزامی به سرمایهگذاری در سهام یا اوراق مشابه ندارند. این امر باعث کاهش چشمگیر ریسک آن‌ها می‌شود و آن‌ها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای افراد بسیار ریسک‌گریز تبدیل می‌کند. بااین‌حال، کاهش ریسک سرمایهگذاری با کاهش نرخ سود همراه است. بااین‌وجود، نرخ سود این صندوق‌ها همچنان بالاتر از سپرده‌های بانکی است و می‌تواند گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار باشد.
انواع صندوق درآمد ثابت بر اساس تقسیم سود
صندوق‌های درآمد ثابت به‌عنوان ابزارهای کم‌ریسک، سودی نسبتا ثابت را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند. نحوه پرداخت این سود باعث تقسیم صندوق‌ها به دو دسته اصلی می‌شود:
صندوق درآمد ثابت با تقسیم سود
در این نوع صندوق‌ها، سود سرمایهگذاری به‌صورت نقدی و در بازه‌های زمانی مشخص مانند ماهانه یا سه‌ماهه به حساب سرمایه‌گذاران واریز می‌شود. اغلب این صندوق‌ها بازه تقسیم سود یک‌ماهه دارند و گزینه‌ای مناسب برای افرادی هستند که به درآمد منظم و مستمر نیاز دارند.
صندوق درآمد ثابت بدون تقسیم سود
این صندوق‌ها سود نقدی پرداخت نمی‌کنند و سود سهامداران در زمان فروش واحدهای سرمایهگذاری و از تفاوت قیمت صدور و ابطال آن به دست می‌آید. برخلاف تصور، بازدهی این صندوق‌ها معمولا بالاتر از صندوق‌های با تقسیم سود است، زیرا سود حاصل از سرمایهگذاری در این صندوق‌ها به‌صورت خودکار مجددا سرمایهگذاری می‌شود. به دلیل محاسبه بازدهی به‌صورت مرکب، صندوق‌های بدون تقسیم سود در بلندمدت سود بیشتری نسبت به صندوق‌های با تقسیم سود ارائه می‌دهند. بنابراین، این نوع صندوق‌ها برای افرادی مناسب‌اند که قصد دارند سود حاصل را برای افزایش سرمایه خود مجددا سرمایهگذاری کنند و به دنبال رشد تدریجی اما پایدار سرمایه خود هستند.